lapresse.ca, Nicolas Bérubé, 2017-02-11
Hemingford – Nhân viên Quân đội Hoàng gia Canada (GRC) phát hiện một gia đình lúc 9 h 09 sáng hôm qua.
Dưới trời lạnh giá với nhiệt độ xuống dưới số không, hàng chục người kéo hành lý đi bộ trong tuyết từ Mỹ đến với hy vọng xin được quy chế tị nạn vào Canada.
Năm bóng dáng kéo các chiếc vali lớn đi trên con đường vắng tanh, dưới cơn gió phủ và nhiệt độ âm 14 độ C, họ từ Mỹ đến Canada.
Các nhân viên biên giới ra khỏi xe, họ đến một đồi phủ tuyết gần một hố nhỏ giữa bang New York và Hemmingford, Québec, ở khu vực lưa thưa dân và gần vùng đất rừng.
Theo thủ tục, một nữ nhân viên biên giới lên tiếng: “Quý vị không được vào Canada ở đây. Như vậy là bất hợp pháp và quý vị sẽ bị bắt”.
Bên phía Mỹ của cái hố cách đó 15 mét, các người di dân im lặng, dường như họ ngần ngại một chút, họ gom lại hành lý và túi xách có nhãn hiệu của các tiệm JCPenney và Target. Trong số họ có một em bé khoảng 8-9 tuổi.
Người đàn ông của nhóm đi vài bước trong tuyết và vào đất Canada đầu tiên. Các nhân viên Quân đội Hoàng gia Canada còng tay ông. Báo La Presse hỏi ông đến từ đâu, người cha gia đình trả lời: “Xuđăng”.
Phần còn lại của gia đình băng qua hố nhỏ, họ lội trong tuyết. Các nhãn dán trên hành lý cho biết họ đã đi từ các phi trường Doha, ở Qatar, và phi trường quốc tế Dulles của Washington ngày 6 tháng 2-2017. Các nhân viên Quân đội Hoàng gia đưa họ lên xe để được ấm.
Gia tăng nhập cảnh chui
Từ nhiều năm nay, các con đường ngõ cụt của vùng Montérégie gần biên giới Mỹ là nơi người di dân từ Mỹ nhập cảnh để xin quy chế tị nạn trên đất Canada.
Từ vài tháng nay, theo con số của Quân đội Hoàng gia Canada thì con số nhập cảnh chui gia tăng mạnh. Ông Marcel Pelletier, một nhân viên ở gần khu vực này cho biết: “Đôi khi họ ăn mặc rất sơ sài, không đủ ấm cho mùa đông. Khi thấy chúng tôi họ không tìm cách trốn. Ngược lại, họ đi tìm chúng tôi. Nhiều người ở trong tình cảnh thê thảm khi đến đây. Họ đi trong rừng, họ ướp mẹp và bị lạnh cóng”.
Lúc 10 h 02 sáng hôm qua, một chiếc xe taxi xuất hiện bên phía biên giới Mỹ, một cặp vợ chồng khoảng ba mươi tuổi xuống xe với một chiếc vali nhẹ và túi xách trên vai. Chiếc xe taxi chạy nhanh hết tốc độ để ra đi, cặp vợ chồng nói chuyện điện thoại trước khi đi qua phía biên giới Canada và họ bị bắt.
Lúc10 h 20, một chiếc taxi chở một người đàn ông ngoài ba mươi đến. Một nhân viên ở biên giới Mỹ đi xe đến, nói họ phải vào Canada qua đồn ở biên giới, nếu không họ sẽ bị Quân đội Hoàng gia bắt. Một ít lâu sau, người đàn ông đi về phía Québec. Một nhân viên Quân đội còng tay ông. Trên xắc của người đàn ông này là nhãn của công ty hàng không Thổ Nhĩ Kỳ, với mã số của phi trường Istanbul.
Ông François Doré, một cựu nhân viên An ninh Québec ở khu vực này cho biết, ông thấy các vụ này gần như mỗi ngày, có ngày có rất nhiều vụ. Ông cho biết: “Từ vài tháng này các vụ này gia tăng rất nhiều. Và cũng rất cảm động. Một lần, tôi thấy một nhân viên bồng một em bé trong tay. Quân đội Hoàng gia Canada làm một công việc rất nhân đạo, không phải vì tôi là cựu cảnh sát mà tôi nói như vậy”.
Hậu quả của chính sách của Mỹ
Theo luật sư Stéphane Handfield, chuyên ngành về luật di trú thì chính sách của Mỹ là lý do cho các vụ nhập cảnh chui vào phía nam Québec trong vài tháng gần đây, ông cho biết: “Một phần do chính sách của chính quyền Trump: họ đóng cửa thì người di dân đi về phía Canada. Chính quyền Mỹ đuổi người di dân bất hợp pháp thì họ đi tìm đường khác, họ vào Canada. Đa số họ đi chui không phải vì họ có gì để giấu giếm, nhưng vì đơn của họ thường bị cho là không hợp lệ, nên họ đến một biên giới Canada để xin quy chế tị nạn. Đây là một tình trạng phi lý vì các gia đình phải chịu nhiều bất trắc, thường họ phải trả tiền cho người dẫn đường, và thường là rất đắt”.
Luật sư Stéphane Handfield mong chính quyền Canada thay đổi chính sách để giúp cho người di dân có thể đi trực tiếp đến các đồn biên giới.
Theo thỏa thuận của Canada và Mỹ về các nước thứ ba thì người di dân phải xin quy chế tị nạn ở nước đầu tiên an toàn mà họ đến, nhưng rất nhiều người không muốn làm ở Mỹ. Nước Canada chấp nhận xét đơn cho những người đã ở tại trên đất của mình. Chính vì lý do này mà người di dân đã vào Canada bất hợp pháp để xin quy chế tị nạn.
Các người tị nạn bị bắt đến từ Xuđăng, Thổ Nhĩ Kỳ, Êrythrê và các nước khác. Họ đi taxi đến biên giới hoặc đi xe buýt từ Plattsburgh hay Champlain. Một vài người còn đi taxi từ New York, các tài xế taxi ra một giá cố định để chở họ đến biên giới.
Ông Marcel Pelletier cho biết: “Các người tị nạn đến Canada bất hợp pháp thường ngạc nhiên khi thấy cảnh sát đối xử với họ một cách tôn trọng. Đối với họ, thấy cảnh sát là chuẩn bị ăn đòn, đó là kinh nghiệm của họ. Thường thường sau khi làm thủ tục, họ cám ơn chúng tôi đã dễ thương với họ.”
Các người bị Quân đội Hoàng gia bắt sẽ như thế nào?
Luật sư Stéphane Handfield giải thích: “Các người di dân bị bắt sẽ được chở tới đồn biên giới Saint-Bernard-de-Lacolle, nơi họ được thông dịch viên giúp họ làm đơn xin tị nạn. Sau đó họ được đưa đến Trung tâm giam giữ di dân ở Laval trong vòng 48 giờ, hoặc, nếu họ có vấn đề về mặt an ninh, họ sẽ được đưa đến Trung tâm giam giữ Rivière-des-Prairies. Một vài người được thả tự do với ngày hẹn ra tòa. Nhiều người sẽ không ở lại Montréal mà đi Toronto. Một vài người có người quen ở Canada, nhưng đa số họ không có ai ở đây”.
Nhân quyền
Nhiều người đến Canada từ những nước không tôn trọng nhân quyền như Thổ Nhĩ Kỳ, Êrythrê, Xuđăng.
Thổ Nhĩ Kỳ
Do tình trạng khẩn cấp. Do sự ngưng Hiệp ước Âu châu về nhân quyền. Hàng trăm ngàn người Kurde phải ra đi.
Êrythrê
Quốc gia không tôn trọng luật pháp. Không được có chống đối chính trị. Có khả năng có tội ác chống nhân loại. Đây là nước thứ ba sau Syria và Afghanistan người di dân phải vượt biển Địa Trung Hải để ra đi.
Xuđăng
Chính quyền Xuđăng luôn đòi tiền dân. Tấn công bất hợp pháp vào các làng mạc và dội bom mù quáng vào người dân. Quyền dân sự và chính trị luôn bị trấn áp.
Marta An Nguyễn chuyển dịch
