NPR – Camila Domonoske
Có lẽ bạn sẽ có dịp gặp Đức Giáo hoàng Phanxicô. Dù rất khó, nhưng nếu được, thì bạn có sẵn sàng không nào?
Đây là đôi điều bạn nên biết, để có cuộc nói chuyện, với ngài, hoặc nếu không thì cũng là nói về ngài.
Quy tắc xã giao
Đức Giáo hoàng không bao giờ cần được giới thiệu. Đúng thật là thế. (Còn bạn, chắc chắn cần được ai đó giới thiệu với ngài.)
Khi bạn nói chuyện với ngài, nhớ gọi ngài là Đức Thánh Cha.
Còn chiếc nhẫn ngư phủ, mà nhiều người quỳ gối và hôn kính, là một biểu tượng cho sự tôn kính. Nếu bạn không phải người Công giáo, thì không cần phải hôn nhẫn. Và ngay cả khi bạn là người Công giáo thì cũng không nhất thiết.
Đây là điều hoàn toàn chấp nhận được, đặc biệt là với Đức Giáo hoàng Phanxicô, người không thiên về các nghi thức. Ngài quen ôm mọi người, cúi đầu chào, hay thậm chí khi các hồng y cúi xuống hôn nhẫn ngài, thì ngài cũng cúi mình hôn nhẫn của các vị.
Chọn một ngôn ngữ
Muốn thử kỹ năng ngôn ngữ của bạn không nào? Đức Giáo hoàng Phanxicô nói được ba thứ tiếng và nói sơ một số khác nữa. Ngài nói lưu loát tiếng Ý, Tây Ban Nha, và Đức, một chút ít tiếng Anh, tiếng Pháp, và Bồ Đào Nha.
Ngài cũng biết đủ chuyện quanh vùng La Tinh, tất nhiên là thế, chuyện đi kèm công việc mà.
Vẫn chưa đủ ấn tượng? Ngài cũng theo học ngành hóa, và từng làm việc như một nhà hóa học. Ngài có thể chào bạn bằng sáu ngôn ngữ, rồi cử hành thánh lễ bằng ngôn ngữ thứ bảy, và ngài có thể dạy cho hầu hết chúng ta về khoa học.
Các chủ đề an toàn cho buổi nói chuyện
Thường thì bạn sẽ không được nói chuyện với ngài lâu hơn một cái bắt tay và một câu chào hỏi. Nhưng trong trường hợp thật lạ lùng, chẳng hạn như khi bạn và Đức Giáo hoàng kẹt trong thang máy chẳng hạn, thì có một vài chủ đề hứa hẹn cho bạn đây.
Âm nhạc: Đức Giáo hoàng là người hâm mộ Bach, Mozart, và Beethoven. Có chuyện kể rằng khi Patti Smith trình diễn ở Vatican, là do Đức Phanxicô đã mời riêng cô, vậy nên rất có khả năng ngài cũng thích nhạc punk. Và ngài còn tự viết một bài hát nữa, là bài “Para que todos sean uno” nghĩa là ‘Chúng ta có thể nên một.’
Thể thao: Đức Giáo hoàng chơi bóng rổ từ thưở nhỏ, nhưng ngài là một fan hâm mộ bóng đá, ngài là người Argentina mà. Ngài ủng hộ đội San Lorenzo của Argentina. Đội này chơi vào ngày chúa nhật, vậy nên bạn có thể báo cho ngài tin vui hay tin buồn về đội San Lorenzo, tùy dịp mà. Tháng trước, đội New York Red Bulls đã ký hợp đồng với Gonzalo Veron, một cầu thủ của San Lorenzo, và nếu đủ tự tin, bạn có thể hả hê báo với ngài tin này.
Phim ảnh: Bạn là chuyên gia về điện ảnh cận hiện thực Ý? Nếu như thế, thì bạn gặp may rồi. Bộ phim yêu thích của Đức Giáo hoàng là phim La Strada, của Federico Fellini. Cứ chuyện trò với ngài thôi nào.
Thức ăn: Đức Giáo hoàng tự nấu ăn, nhưng ngài không phải là người mê chuyện ăn uống. Bữa ăn của ngài, cũng như mọi chuyện khác trong đời, thường khiêm tốn và đơn giản. Nhưng ngài thích ăn pizza lắm, nên có thể bạn sẽ có điểm chung với ngài. (Một tiệm pizza ở Napoli, thậm chí đã tìm được cách để chuyển phát một chiếc bánh pizza đến tận tay ngài trên xe giáo hoàng) Và theo sách nấu ăn của Vatican, thì ngài cũng thích bánh sừng trâu và mứt sữa dulce de leche.
Văn học: Đức Giáo hoàng Phanxicô từng nói rằng ngài thích tiểu thuyết gia người Nga Fyodor Dostoyevsky, nhà thơ Đức Friedrich Hoelderlin, và tiểu thuyết gia Ý Alessandro Manzoni. Ngài cũng thích Gerard Manley Hopkins, một nhà thơ Anh, và cũng là tu sỹ dòng Tên, người đem những âm điệu và thể thơ mới đến cho thơ ca triều đại Victoria. Vậy nên, bạn có thể thử bàn luận về những chuyện trong Tội ác và Hình phạt, hay cách dùng từ khéo léo của Hopkins chẳng hạn.
Khiêu vũ: Ngài yêu điệu tăngô, và từng có cô bạn gái cùng đi nhảy khi còn trẻ. Có lẽ an ninh sẽ nhíu mày khi bạn mời ngài thử nhảy một điệu, nhưng chắc hẳn ngài sẽ rất vui khi nhớ lại điệu nhảy yêu thích của mình.
Chuyện gì không nên nói
Các show truyền hình: Đức Giáo hoàng từng cho biết ngài không xem tivi 25 năm rồi, và nếu bạn dụ ngài xem tivi, thì ngài sẽ phá vỡ lời khấn với Đức Mẹ.
Bạn cũng không nên nói về chuyện thú cưng cho lắm. Vị tiền nhiệm Bênêđictô XVI, được biết đến là một người yêu mèo, và có nhiều mèo ở dinh thự mùa hè (bởi trong dinh thự giáo hoàng ở Vatican thì không cho phép).
Nhưng Đức Phanxicô không có vẻ là một người thích có một con vật đầy lông bên mình. Năm ngoái, ngài đã lên tiếng trách các cặp vợ chồng thích nuôi thú cưng hơn là có con cái. Ngài nói rằng, chọn nuôi một con chó hay con mèo thay vì có con cái, có thể dẫn đến ‘sự cay đắng cô đơn’ khi về già.
Năm nay, ngài lại nói rằng tình cảm giữa con người và thú cưng của mình giống như một ‘tình yêu được lập trình.’ ‘Tôi có thể lập trình sự đáp trả thương yêu từ một con chó hay con mèo, và tôi không cần cảm nghiệm tình yêu qua lại của con người với nhau.’
Và ngay sau đó, ngài có nói thêm, ‘Tôi hơi nói quá,’ nhưng như thế cũng đủ để làm phật ý những người cuồng thú cưng rồi.
Nói tóm lại, đừng bắt ngài phải nựng các chú cún của bạn, và chắc cũng không nên tặng ngài một chú mèo. (Dù cho ngài từng vui vẻ nhận khi có người tặng ngài vài chú lừa.)
À … Áo choàng, thưa Đức Thánh Cha
Bạn gặp khó khăn khi muốn gọi tên trang phục của ngài ư? Nếu ngài tiếp kiến, thăm hỏi, hay công du, thì ngài sẽ mặc trang phục thường ngày của mình.
Áo chùng trắng: Một áo dài chấm mắt cá, với tay áo dài
Pellegrina: Áo choàng ngắn ngang vai. Và phần trang phục này thường khiến ngài gặp khó khăn mỗi khi gió thổi mạnh.
Fascia: Đai lưng lớn màu trắng
Đôi giày đen thường: Đức Bênêđictô XVI, nổi tiếng vì theo truyền thống, và ngài mang đôi giày đỏ, có người bảo là do hãng Prada làm. Còn Đức Phanxicô thì thích những gì đơn giản hơn.
Mũ sọ Zucchetto: Một chiếc mũ chỏm nhỏ màu trắng. Và một chút thông tin thú vị, Zucchetto nghĩa là ‘quả bí nhỏ,’ và nếu bạn thấy chiếc mũ này hơi giống với mũ kippah của người Do Thái, thì nhiều người cùng suy nghĩ với bạn đấy.
Nhẫn Ngư Phủ: Một biểu tượng thẩm quyền của ngài. Chiếc nhẫn của Đức Bênêđictô XVI được làm riêng, nặng 35gr vàng nguyên chất. Đức Phanxicô thì dùng lại chiếc nhẫn vàng mạ bạc, được thư ký của Đức Giáo hoàng Phaolô VI chuyển giao lại.
Thánh giá đeo ngực: Đức Phanxicô mang một thánh giá bạc mà ngài đã mang từ thời làm giám mục Buenos Aires.
Khi cử hành thánh lễ, Ngài sẽ mang áo lễ.
Áo lễ hay Chasuble: Một áo rộng không tay, có khoét lỗ để chui đầu, có thể dùng nhiều chất liệu, và có nhiều màu tùy dịp. Áo lễ mang ngoài áo alba (một áo chẽn chấm mắt cá), và dây stola (một sợi dây vải vắt quanh cổ và thả xuống).
Dây Pallium: Một dây dệt bằng lông cừu với các thánh giá đỏ và ghim. Dây này vắt quanh vai của giáo hoàng, như là một biểu tượng cho con chiên lạc được người mục tử đặt trên vai.
Mục trượng giáo hoàng: Một gậy dài với thánh giá ở đầu, và như dây pallium, đây là biểu trưng cho vai trò của giáo hoàng như mục tử toàn dân.
Mũ Mitre: Chiếc mũ cao, có hai chỏm. Đức Phanxicô thường chọn những gì đơn giản hơn.
Nói chung, trang phục của Đức Giáo hoàng Phanxicô có chiều hướng đơn sơ hơn: ngài dùng thánh giá bạc chứ không phải vàng, đai lưng fascia thường chứ không phải loại có thêu kèm huy hiệu của mình, một mũ mitre đơn giản không có vàng và ngọc đính kèm, đôi giày đen thường chứ không phải giày đỏ, lúc nào cũng mang mũ sọ chứ không phải mũ kiểu tùy dịp, và ngài cũng không dùng đến mozzetta, áo choàng vai lớn hơn và có viền.
Nếu bạn rất muốn bàn luận về trang phục của ngài với bạn bè, thì bạn không cần gì nhiều, chỉ cần nói, ‘Ngài ăn vận quá đơn giản. Nhìn xem, không có một cái gì gọi là trang sức!’
(Về phần mình, nếu gặp giáo hoàng, bạn không cần phải mặc gì quá đặc biệt hay hấp dẫn, cứ ăn mặc trang nhã là được.)
Bạn có mắc sai lầm?
Bất thần gọi giáo hoàng bằng tên riêng của ngài, chứ không gọi là Đức Thánh Cha? Cố gắng tám chuyện với ngài về các chương trình truyền hình? Nghĩ rằng ngài nói tiếng Nga? Gọi mũ sọ zucchetto của ngài thành zucchini, một loại rau? Hãy quên đi bạn đang gặp giáo hoàng, và hãy là chính bạn.
Đừng có lo.
Đức Giáo hoàng của chúng ta là người rất dễ thương và lúc nào cũng tha thứ.
J.B. Thái Hòa chuyển dịch
