Có rất nhiều thứ có thể quên nhưng cũng có nhiều thứ suốt cả cuộc đời bạn sẽ không bao giờ quên như… cách đi xe đạp là một ví dụ.
Hầu hết chúng ta đều học cách đi xe đạp thời thơ ấu. Nhưng khi chúng ta lớn lên, nhiều người không đi xe đạp nữa và cất những chiếc xe đạp được yêu dấu đó vào kho. Nhiều năm sau, dù không đi xe đạp, chúng ta vẫn có thể đi rất thành thạo. Vì sao vậy?
—
Giải thích về vấn đề này, nhà thần kinh học Boris Suchan cho rằng, trong bộ não con người có hai khu vực riêng biệt được lưu trữ các loại thông tin. Cụ thể, bộ nhớ dài hạn của con người được chia thành hai loại: “Khai báo” và “thủ tục”. Trong đó, bộ nhớ “thủ tục” được cho là nơi lưu giữ các thói quen và tập tục của con người.
Các nhà khoa học đã tìm ra vì sao nhiều năm không đi xe đạp con người vẫn có thể sử dụng rất thuần thục. Còn đối với bộ nhớ khai báo có hai loại: Hồi ức các trải nghiệm như ngày bắt đầu đi học và nụ hôn đầu tiên. Mặt tiếp theo là kiến thức thực tế, thu nhận được. Hai loại nội dung bộ nhớ khai báo này có một điểm chung – bạn nhận thức được kiến thức và có thể truyền đạt những kỷ niệm cho người khác.
—
Tuy nhiên, các kỹ năng như chơi nhạc cụ hoặc đi xe đạp, được neo trong một hệ thống riêng biệt của bộ nhớ “thủ tục”.
—
Một trong những nghiên cứu nổi tiếng nhất từng cho thấy sự tồn tại của hệ thống bộ nhớ riêng biệt là trường hợp của một bệnh nhân động kinh có tên là Henry Gustav Molaison.
—
Trong những năm 1950, ông đã trải qua việc loại bỏ các phần của bộ não của mình. Sau khi phẫu thuật, các bác sĩ phát hiện ra rằng mặc dù số lượng các cơn động kinh đã giảm, nhưng Henry Gustav Molaison lại không thể hình thành những kỷ niệm mới. Nhiều ký ức của ông về thời gian trước đó cũng bị xóa sạch.
—
Ngay cả với chấn thương não cũng gần như không thể dẫn đến việc con người dù nhiều năm không sử dụng xe đạp vẫn có thể sử dụng như thường.
—
Để tìm hiểu thêm về chứng mất trí nhớ của Henry Gustav Molaison, các nhà thần kinh học đã thực hiện nhiều xét nghiệm khác nhau.
—
Trong một thí nghiệm, các nhà thần kinh học yêu cầu Henry Gustav Molaison vẽ một ngôi sao năm cánh trên một tờ giấy trong khi chỉ nhìn qua gương – nghĩa là hình ảnh đã bị đảo ngược. Mặc dù các kỹ năng phối hợp tay-mắt của Henry Gustav Molaison được cải thiện trong vài ngày nhưng Henry Gustav Molaison không bao giờ nhớ đến việc thực hiện nó. Điều này đồng nghĩa với việc Henry Gustav Molaison có thể phát triển thủ tục mới, nhưng không thể khai báo ký ức.
—
Bằng các nghiên cứu khác nhau, các nhà khoa học đã phát hiện ra, ngay cả với chấn thương não dẫn đến chấn thương hệ thống bộ nhớ “thủ tục” là gần như không thể dẫn đến việc con người dù nhiều năm không sử dụng xe đạp vẫn có thể sử dụng như thường.
—
Trước đó, các nhà khoa học đến từ nhiều trường ĐH trên thế giới như ĐH Aberdeen, London, Turin và New York cũng đã từng tuyên bố phát hiện một loại tế bào thần kinh quan trọng trên tiểu não có thể giúp con người suốt đời không bao giờ quên những kỹ năng như đi xe đạp, trượt tuyết hay dùng đũa…
—
Trang Phạm (Theo scientific American)
