Chuyện phiếm đọc trong tuần thứ 3 thường niên năm B 21-01-2018
“Hãy vui lên bạn ơi!”
Thời gian chẳng cho ta một giờ để cười.
Yêu đương chẳng giữ được một giây phút vui,
dù sao hãy cười bạn ơi.”
(Lê Hựu Hà – Hãy Vui Lên Bạn Ơi)
(Cách ngôn 28: 13)
“Hãy vui lên”, là vui như thế nào? “Dù sao hãy cười”, là cười được bao lâu? Ý hẳn, cứ vui và cứ cười là xong mọi chuyện sao?
Ấy chết. Hỏi thì hỏi thế chứ nhạc sĩ đây, nay đã ra người thiên-cổ rồi làm sao bạn và tôi, ta có được câu trả lời cho vừa ý? À thì ra, người viết cũng không quên nêu lý-do để vui và để cười, cứ ới gọi mọi người, như sau:
“Hãy vui lên bạn ơi!
Ngày mai lắm khi không còn gì để cười.
Tương lai biết đâu chỉ là thương nhớ thôi.
dù sao hãy cười bạn ơi.
Cuộc đời chẳng có bao lâu.
Sao ta cứ mãi u sầu.
Hãy mỉm cười với tất cả mọi người.
Tự nhiên ta sẽ thấy đời thêm tươi.
Hãy vui lên bạn ơi!
Đời tuy đắng cay như cuộc tình nửa vời.
Tim tuy chán chê lòng người nhưng cố vui.
Dù sao hãy cười bạn ơi.”
(Lê Hựu Hà – bđd)
Vâng. Quả thật, “cuộc đời chẳng có bao lâu”, câu này thật đúng phóc. Và, câu tiếp theo còn đáng giá hơn để bạn và tôi, ta cần lưu-ý, nên mới bảo: “Tim, tuy chán chê lòng người, nhưng cố vui”. Và, câu hát khác khiến người người đã đoán ra, rất không sai: “Đời, tuy đắng cay như cuộc tình nửa vời, tuy chán chê lòng người, nhưng cố vui.”
Vâng. Quả là cuộc đời người lúc nào cũng thế. Vẫn chán chê, ê chề, sầu đau đến hết biết. Hết biết hoặc hết ý, vẫn cứ là: “Hãy cố vui, dù sao hãy cười, bạn ơi!” Vui và cười, vì người đời có làm gì cho lắm, cũng vẫn thế. Vẫn như ai đó, từng cứ nhủ và cứ nhắn như thể bảo rằng: “Đời người vừa đáng chán lại luôn có mùi thiu thiu và thum thủm.”
Thế đó, là nhận-định của người đời về cuộc sống con người ở ngoài đời. Thế còn, người trong Đạo thì sao? Mấy người ấy nghĩ thế nào về đời người đi Đạo, giữa đời? Trả lời cho câu hỏi này, thật không dẽ. Bởi, mỗi người mỗi ý. Mỗi người thường đứng nhìn từ các góc cạnh rất khác nhau.
Và sau đây, là câu trả lời của ai đó, không đến nỗi tồi-tệ, nhưng rất thấm. Thấm đến độ, người viết nọ gọi là “8 câu nói vừa thâm vừa thấm”, như sau:
1. Chơi với người TỐT như vào hàng hoa.
Khi đi ra hương thơm còn vương vấn.
Chơi với người XẤU như vào hàng cá.
Quen tanh rồi, chẳng biết mình tanh.
2. “Người ta nói, con ong, độc nhất ở cái đuôi, còn đàn bà độc nhất là ở tấm lòng.
Không sai đâu, hãy nghĩ kỹ đi, nếu bạn không chọc phá con ong, nó sẽ chẳng chích, cũng như đàn bà, nếu không đẩy họ vào đường cùng, họ sẽ không bao giờ thâm độc.”
3. Lớn rồi!
– Nhìn 1 phải thấu 10
– Bởi vì bên trong 1 con người..
– Không thân thiện như cái miệng của họ thể hiện.
…Nhớ nhé:
Không phải cái gì lóng lánh cũng là vàng. Không phải ai nhìn đàng hoàng cũng là người tử tế.
4. Chuyện của người khác, hãy nói cẩn thận.
Chuyện của người lớn, ít nói.
Chuyện của trẻ con, hãy nhẹ nhàng khuyên bảo giảng giải.
Chuyện nhỏ, nói một cách hài hước.
Chuyện làm không được, đừng nói
Chuyện buồn, chỉ tìm bạn tri kỷ nói
Chuyện của bản thân, nên nghe người khác nói thế nào trước đã
Chuyện vợ chồng, cùng nhau thương lượng
Chuyện chưa chắc đã xảy ra, nên đừng nói bậy.
Chuyện gấp, hãy từ từ nói.
Chuyện tổn thương người khác, tuyệt đối không nói.
5. Ở đời có 3 chữ Đừng
Đừng hiền quá để người ta bắt nạt
Đừng ngốc quá để người ta đùa giỡn
Đừng tin tưởng quá để khi bị lừa dối cũng không đến nỗi bi-ai
6. Đừng bao giờ níu kéo một ai… Đơn giản chỉ vì khi người ta muốn ở lại thì có đuổi thế nào cũng không đi. Nếu người ta muốn đi, thì có giữ thế nào đi nữa người ta cũng không ở lại.
7. “10 năm trước, người xung quanh sẽ dựa vào thu-nhập của bố mẹ bạn để đối đãi với bạn! 10 năm sau, người xung quanh bạn sẽ dựa vào thu nhập của bạn để đối đãi với bố mẹ bạn!”
8. Khi bạn đã gắng hết sức mà họ vẫn không cảm nhận được. Vậy thì hãy dừng lại… Hãy sống vì những gì xứng đáng hơn…” (8 điều thấm thía lượm lặt trên mạng vi-tính, khá vi-vu)
Thấm-thía hơn, lại là quyết-định vững như bàn thạch hoặc chắc như “đinh đóng cột” về chuyện “bí mật toà giải-tội” được nữ tín-hữu nọ gửi thắc mắc với đấng bậc ở Sydney nhờ “giải-mã” như sau:
“Thưa Cha,
Nay thì Uỷ Ban Hoàng Gia Úc, đã đề nghị Giáo-hội là: các linh-mục buộc phải thông-báo cho thế-quyền ngoài đời biết về các tội có liên-quan đến chuyện xách-nhiễu tình-dục mà các ngài nghe được ở toà giải-tội. Con có thắc mắc xin gửi đến cha để hỏi rằng: Giả như Giáo-hội lại cho phép các linh-mục ngồi toà làm công việc này, thì phải chăng đây là giáo-huấn mới hoặc chỉ là chuyện xưa như trái đất, không vậy. Xin cha cho biết.”
Đã “xin cha cho biết” về những chuyện có liên-quan đến giáo-luật, thì cha nào mà chẳng lấy giấy bút ra trả lời, để người hỏi được mãn-nguyện. Vậy nên, câu trả lời của cha/cố trong Đạo, như sau:
“Đây là một trong các vấn-đề được đề-cập nhiều nhất, trong thời gian qua. Bởi thế nên, cũng là việc ta nên quan-tâm để làm sáng tỏ những chuyện mà Giáo hội có thể và không thể làm. Trong mục giải đáp này khi trước tôi cũng từng viết đôi nét lịch-sử về các huấn-dụ của Hội thánh về vấn-đề này, hôm nay tôi chỉ muốn nói đến việc áp-dụng chúng vào hoàn-cảnh hiện-tại mà thôi.
Điều tôi muốn bàn ở đây, dĩ nhiên, là điểm nhấn về cái-gọi-là “ấn-tín toà cáo-giải” qua đó, linh mục ngồi toà bị cấm không được tiết-lộ cho bất cứ ai các lỗi/tội mà ông nghe được ở toà giải-tội còn gọi “buồng xưng thú”. Đây là giáo-huấn rất cổ/xưa không có gì mới cũng chẳng bổ túc, thêm thắt gì hết.
Thế kỷ thứ 12 xưa có thày dòng Camaldolese mang tên Gratian là thày dạy thần học thuộc tu-viện thánh Nabor và Felix ở Bologna, nước Ý từng viết về điều luật cấm không cho linh-mục ngồi toà được phép tiết-lộ bất cứ điều gì ông nghe được ở phòng xưng thú hết.
Năm 1151, trong sách ông viết có đầu đề là “Concordia discordantium canonum”, mà nhiều người cho rằng ông đã qui-chiếu Sắc-lệnh Gratian qua đó ông thâu thập nhiều bản luật lúc đó nằm rải rác ở nhiều tư-liệu khác nhau rồi gom lại thành một tập.
Tập sách ông gom gộp, bao gồm qui-tắc bảo rằng: “Hãy buộc các linh-mục nào dám tiết lộ lỗi tội của hối-nhân đến xưng thú phải bị hạ bệ.” (Phần 2, Tiết 6, câu II). Ông tiếp tục bảo những ai vi-phạm luật này phải bị coi là kẻ rối đạo suốt đời chịu ô nhục.
Cũng nên biết rằng Gratian không phải là người đầu tiên sáng chế ra qui-luật này mà chỉ là người tuyên bố những gì đã xuất-hiện vào nhiều thời khắc, trong lịch sử.
Thế kỷ sau, Công đồng Latêranô 4 họp bàn vào năm 1215 lại đã cho ra sắc lệnh phán rằng: “Hãy cho các linh mục biết rõ rằng ông không được phép dùng lời nói, dấu hiệu hoặc tỏ bày bằng bất cứ hình-thức hoặc phương-cách nào khác hầu phản-bội hối-nhân. Giả như ông cần được cố-vấn khuyên bảo một cách khôn-ngoan hơn, thì hãy để ông làm thế nhưng không được đả động gì đến hối-nhân từng xưng-thú với ông.
Bởi, bất cứ ai dám tiết-lộ lỗi tội của bất kỳ hối-nhân nào từng xưng thú với ông khiến người khác biết được, thì luật dạy rằng: linh mục ấy sẽ không những bị hạ bệ không được giữ chức linh-mục nữa, mà còn bị đưa vào viện-tu ở đó làm việc đền tội đến hết đời mình.” (Giáo luật số 21)
Thánh Tôma Akinô (1225-1274) có viết trong Tuyển tập Thần học Summa Theologiae trong đó thánh-nhân trích-thuật điều luật này và giải-thích lý-do tại sao phải giữ ấn-tín này rằng: “Nay, Thiên Chúa giấu-kín các lỗi/tội của những ai hạ mình xưng thú với Ngài qua Bí Tích Giải Tội. Vì thế nên, điều này phải được ghi trong Bí tích Giải tội; và từ đó, Bí tích này đòi buộc việc xưng thú tội/lỗi phải được giữ bí mật và linh mục nào tiết-lộ tội của người đã xưng ở toà cáo giải, phải coi là đã vị-phạm trầm-trọng Bí tích này.
Ngoài chuyện này ra, lại cũng có những lợi-điểm khác trong việc giữ kín như thế, bởi lẽ con người lại càng bị cuốn hút vào chuyên xưng thú các lỗi/tội mình mắc phải. Và nhờ đó, mới xưng thú tội lệ của mình một cách đơn giản hơn.” (Tuyển tập thần học Summa Theologia quyển 11, chương/đoạn 1)
Cũng vào thế-kỷ ấy, Công đồng Durham (1220) diễn ra tại Anh Quốc từng tuyên bố: “Linh mục không được phép tiết-lộ những gì nghe được ở toà giải tội, và có lẽ không ai dám làm thế do bởi tức giận hoặc ganh ghét, đố kỵ hoặc hãi sợ Hội thánh hoặc sợ chết, cách nào cũng quyết tâm không tiết-lộ điều gì hối-nhân xưng thú dù bằng lời nói, ra dấu cách chung chung hoặc cách đặc-thù, như thể bảo: ‘tôi thừa biết anh/chị thuộc loại người nào rồi…’để đe doạ hoặc trục lời người ấy; nếu làm thế, linh mục ấy sẽ bị kết tội như thế và sẽ bị giáng chức không thương tiếc.”
Bộ Sách “Bách Khoa Công-giáo” có ghi chép câu chuyện xảy ra ở thế-kỷ thứ 13 ở Tây Ban Nha có người viết ẩn-danh tuyên-bố rằng dưới triều vua James I của Aragon có linh mục nọ bị kết tội là đã vi-phạm ấn-tín toà cáo-giải nên đã bị cắt lưỡi ngay tức thì. Thành thử, ấn-tín toà cáo giải được thực-thi cách nghiêm-chỉnh.
Thế kỷ thứ 16, vua Henry 8 của nước Anh, trong cuốn sách ông viết có nhan đề là “Bảo vệ Bảy Phép Bí-tích” ông công-nhận tầm quan-trọng rất cực kỳ của ấn-tín toà cáo-giải nên đã truyền cho mọi người tuân giữ ơn lành của Đức Chúa, khi bảo rằng: “Bởi lẽ, mọi người không bao giờ được phép, dù bằng vào bất cứ thẩm quyền nào, lại dám phát-giác các tội thầm kín mà họ kinh-tởm trong lương-tâm, và họ hết lòng che đậy một cách đáng xấu hổ như thế, và cứ lầm lẫn nên đã rõ ràng tỏ lộ cho người khác cốt làm vui lòng người ấy, thì ông ta đã phản-bội họ.
Dù điều đó có thể xảy ra theo cách nào đi nữa, thì trong số các linh mục cũng có người xấu người tốt, dù có hờ hững nghe tội người khác, các linh mục vẫn phải giữ kín trong lòng; và rằng khi có vị nào không giữ bí mật được điều gì, thì nếu Thiên Chúa là chính tác-giả của Bí tích, cũng không bảo vệ các ông này dù bằng ân-huệ đặc biệt, cũng không bênh-vực chuyện này một cách toàn-bộ được.”
Thành thử, ấn-tín toà cáo-giải là qui-luật lâu nay vẫn tồn-tại rất lâu đời, trong Giáo-hội. Nên, không bao giờ thay đổi chuyện ấy được.” (X. Lm John Flader, “A breakable confessional seal? It’s impossible”, The Catholic Weekly 03/9/2017, Question Time tr. 25).
Quả là, đời người luôn có những chuyện buồn/vui tương tự như thế. Thế nên, người viết nhạc lại cứ dẫn người nghe đi vào chốn âm-thanh thi-tứ có giòng nhạc tiếp-tục chảy dài, như sau:
“Cuộc đời chẳng có bao lâu.
Sao ta cứ mãi u sầu.
Hãy mỉm cười với tất cả mọi người.
Tự nhiên ta sẽ thấy đời thêm tươi.
Hãy vui lên bạn ơi!
Đời tuy đắng cay như cuộc tình nửa vời.
Tim tuy chán chê lòng người nhưng cố vui.
Dù sao hãy cười bạn ơi.”
(Lê Hựu Hà – bđd)
Quả là, chuyện người đời trong Đạo, lại cũng có những tình-tiết hoặc tình-tự rất “tư-lự” còn gọi là những khúc mắc của cuộc đời. Người sống ở đời, nhân cớ sự, cứ hay là kể cho nhau nghe những câu chuyện từng phóng lên mạng cái-gọi-là “cuộc đời 10 thứ, dù con người có muốn cũng đành bất lực”, nay đề-nghị bạn và tôi, ta dùng làm kết-đoạn cho chuyện “phiếm” rất đời thường như sau:
“Nếu bạn đang phiền não, cảm thấy mất niềm tin vào cuộc sống này, thì hy vọng rằng sau khi bạn biết được 10 điều “bất lực” trong đời người này, bạn sẽ thấu hiểu được nhiều hơn, buông bỏ nhiều hơn, đạt được nhiều hơn.
Trong giòng chảy cuộc đời, thời gian cuốn trôi đi bao thị phi, phiền muộn, bao niềm vui nỗi buồn, cũng như cả tuổi thanh xuân. (Tranh sưu tầm từ Internet)
1. Người rời xa bạn
Con người đến với nhau vì duyên, ra đi cũng là duyên, không cần quá níu kéo, bởi có níu kéo cũng không giữ được. Người rời xa bạn, đó là họ đã đánh mất bạn, không phải bạn đã đánh mất họ. Cũng có thể, rời xa là để gặp lại nhau tại một nơi nào đó tốt đẹp hơn.
2. Thời gian trôi qua
Trong giòng chảy cuộc đời, thời gian cuốn trôi đi bao thị phi, phiền muộn, bao niềm vui nỗi buồn, cũng như cả tuổi thanh xuân. Thời gian một khi trôi qua là không thể nào trở lại, vậy nên, việc gì cần làm thì nên cố gắng nỗ lực, đời này, ít nhất là không hổ thẹn với chính mình.
3. Thất bại
Thất bại tựa như một bức tường đổ sụp, nó đè lên thân bạn, khiến bạn không cách nào vùng vẫy, không thở được, khiến bạn mất đi niềm tin. Tuy nhiên, nếu bạn lặng lẽ chấp nhận nó, thì bạn sẽ không cách nào đứng dậy được nữa. Nếu bạn cố gắng đứng lên, bạn sẽ thấy mọi thứ không quá tồi tệ như mình vẫn nghĩ.
4. Không thể lựa chọn xuất thân
Có người sinh ra đã là vua, có người sinh ra là quý tộc, nhưng rất nhiều người sinh ra đã là thường dân. Trên thế giới này, chúng ta có thể thay đổi được mọi thứ, nhưng không thể lựa chọn cho mình được nơi sinh ra, lựa chọn bậc sinh thành.
Từ trong sâu thẳm mỗi người đều có một nỗi cô đơn không sao hiểu được.
5. Sự cô đơn không ai hiểu thấu
Con người, bất kể là đang vui vẻ hay ưu sầu, cao sang hay hèn mọn, đều có thể bắt gặp cảm giác cô đơn không sao hiểu thấu, nó quanh quẩn trong tâm hồn mỗi người, tựa như đang tìm kiếm ý nghĩa chân thực của đời người.
6. Tình yêu vô vọng
Một loại độc dược rất ngọt ngào gọi là “ưa thích”, cái thích này không có giới hạn, đủ dạng đủ loại, nhưng rốt cuộc ưa thích vẫn là ưa thích, nó không phải là “yêu”.
7. Lãng quên
Nhiều người trong chúng ta cho rằng cả đời sẽ không bao giờ quên đi sự tình, ngay cả những chuyện chúng ta cho rằng không thể quên, rốt cuộc vẫn sẽ bị lãng quên. Cuộc sống vì có kỷ niệm, nên mới có những phút giây hoài niệm. Hãy cứ để mọi chuyện thuận theo tự nhiên, vui với hiện tại là điều nên làm nhất.
8. Quá khứ đã qua
Một giây vừa trôi qua đã trở thành quá khứ. Cuộc sống này, rất nhiều thứ sẽ mất đi, dù muốn hay không cũng nên chấp nhận. Điều duy nhất có thể đọng lại, đó là những ký ức không bị lãng quên.
9. Người khác cười nhạo
Miệng là của người khác, tai là của bản thân mình, nói hay không đó là việc của họ, còn nghe hay không lại là chuyện riêng của mình, chúng ta phải học cách mỉm cười khi đối mặt với tất cả điều này.
10. Không tránh khỏi cái chết
Cuộc sống là một quá trình, và cái chết là điều không thể tránh khỏi. Nếu như đã không tránh khỏi, vậy cứ thản nhiên đối mặt, xem nhẹ nó, chuyện gì đến sẽ đến, như vậy những phút giây tồn tại trên đời này mới có ý nghĩa, mới có thể an nhiên tự tại.” (Tuệ Tâm, theo aboluowang)
Đó là, 10 thứ trong cuộc đời người, ta không thể tránh khỏi. Cả trong Kinh Sách nhà Đạo cũng nói đến trạng-huống dạy người dân đi Đạo không nên và không được tránh né những việc cần làm, bằng lời lẽ như sau:
“Kẻ giấu tội mình
sẽ không thành đạt,
nhưng ai xưng thú và chừa tội
sẽ được xót thương.”
(Cách ngôn 28: 13)
Vậy thì, tránh gì bây giờ? Tránh niềm vui/nỗi buồn của mình và/hoặc của người khác giống mình sao? Câu trả lời xin dành để cho quí bạn đang đọc những giòng này, mà thôi.
Trần Ngọc Mười Hai
Vẫn dành để rất nhiều thứ
Chứ không chỉ 10 thứ trong đời người
Mà thôi.
