Tìm hiểu về thánh đường Florence và quá trình trở thành địa danh kiến trúc độc nhất vô nhị
(tiếp theo)
Brunelleschi và thiết kế mái vòm làm nên lịch sử
Vào thời điểm đó, Florence được coi là thành phố dẫn đầu phong trào Phục hưng nước Ý, với những thành tựu khoa học kiến trúc đáng nể trong thế kỷ 15. Tuy nhiên, việc thiết kế mái vòm cho thánh đường Santa Maria del Fiore vẫn là một vấn đề nan giải do kích thước quá khổ và không có trụ khiến cho bao kiến trúc sư kế nhiệm Di Cambio phải đau đầu, mặc dù đã có sẵn bản thiết kế trước đó vào năm 1296 do Cambio để lại. Sở dĩ như vậy là bởi tại thời điểm những năm 1300, các kiến trúc sư Phục hưng người Ý bác bỏ hoàn toàn việc sử dụng trụ ngoài trong các thiết kế của mình, do đây được xem là một chi tiết thuộc phong cách kiến trúc Gothic đã lỗi thời trước đó và được coi là chướng mắt, mất mỹ quan.
Do đó, các kiến trúc sư người Ý đã bắt đầu nghiên cứu và học hỏi những kiểu hình kiến trúc cổ điển nhằm tìm ra ý tưởng để có thể phân bổ trọng lượng của mái vòm thay vì phải sử dụng cột. Người đã nảy ra sáng kiến khiến cho việc xây dựng mái vòm trở nên khả thi là kỹ sư, kiến trúc sư Filippo Brunelleschi, ông lấy cảm hứng từ việc nghiên cứu thiết kế và kiến trúc của đền thờ Pantheon của người Roman với phần mái vòm rộng lớn bên trong.
Nhìn từ góc độ kiến trúc, việc thi công mái vòm theo thiết kế của Brunelleschi là gần như không thể với kỹ thuật và công nghệ của thời kỳ lúc bấy giờ. Tuy nhiên, nhờ có những máy móc và thiết bị do chính ông sáng chế ra, cùng những tính toán chính xác, Brunelleschi đã có thể hoàn thành được một công trình kiến trúc vĩ đại, đánh dấu mốc quan trọng khởi đầu cho những thành tựu kiến trúc thời kỳ Phục hưng. Ưu tiên số một khi xây dựng mái vòm chính là việc giảm trọng lượng của nó tới mức tối thiểu để có thể đứng vững mà không cần tới trụ cột. Để làm được điều này, Brunelleschi đã thiết kế lớp vòm có hai phần vỏ: vỏ trong và vỏ ngoài với khoảng trống ở giữa.
Về cấu trúc, mái vòm được thiết kế theo hình vòm nhọn, có mặt cắt bề ngang hình bát giác và được gia cố bằng các vòng tròn nằm ngang đặt bên trong để khiến cho công trình trở nên cứng cáp hơn. Sau đó, ông xếp gạch vào lớp vỏ ngoài theo hình xương cá để có thể giảm thiểu trọng lượng tại phía ngoài. Song tất cả các ý tưởng thiết kế thiên tài này có lẽ sẽ không thể được thực hiện thành công nếu như không có sự trợ giúp của các thiết bị nâng đỡ do chính Brunelleschi sáng tạo ra, với khả năng vận chuyển hơn 37.000 tấn nguyên vật liệu xây dựng trong suốt quá trình thi công.
Sau 16 năm thi công, Brunelleschi hoàn thành mái vòm vào năm 1436, song ông vẫn muốn xây dựng thêm phần cửa trời trên đỉnh mái. Chi tiết này được hoàn thiện bởi người đồng nghiệp của ông là Michelozzo di Bartolomeo Michelozzi vào năm 1461. Vài năm sau đó, phần mái vòm tiếp tục được trang trí thêm một cây thánh giá bằng đồng bởi nghệ nhân Andrea del Verrochio vào năm 1469. Cho tới nay, mái vòm của tòa thánh đường Santa Maria del Fiore vẫn là một trong những công trình mái vòm bằng gạch lớn nhất thế giới.
Thiết kế mặt trước (façade) của thánh đường Florence
Mặc dù đã được hoàn thiện vào thời kì phục hưng, song mặt trước của thánh đường này vẫn có phần trống trải cho tới tận thế kỷ 19 do những bất đồng về ý tưởng thiết kế kéo dài hàng thế kỷ. Vào năm 1871, thành phố Florence đã quyết định tổ chức một cuộc thi về ý tưởng thiết kế mặt ngoài của thánh đường, người thắng cuộc sẽ được sử dụng ý tưởng của mình cho thánh đường. Kiến trúc sư Emilio de Fabris đã là người dành chiến thắng với thiết kế mặt ngoài theo tông màu đồng nhất với các phần còn lại của thánh đường: đá cẩm thạch trắng, xanh lam và đỏ, kết hợp với một số chi tiết, tạo hình đẹp mắt như phần cửa sổ hoa hồng đầy tinh tế lấy cảm hứng từ phong cách kiến trúc phục hưng Gothic.
Xem lại Phần 1
